بیزوکس چیست و چه کاربردهایی دارد؟
بیزوکس چیست؟ از چه ماده‌ای ساخته می‌شود؟ آیا بیزوکس انواع مختلفی دارد؟ همه این سوال‌ها معمولاً درباره این ماده اعجاب‌انگیز پرسیده می‌شود. امروزه در امور مختلفی از این نوع محصولات استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین آن‌ها موضوع پوست و زیبایی است. بیزوکس به دلیل داشتن کلاژن معمولاً بر روی پوست و اجزاء آن اثرات واضحی می‌گذارد. در بخش مراقبت‌های پوستی به عنوان یک مرطوب کننده پوست کاربرد قابل ملاحظه‌ای دارد. اساساً محصولات زنبورعسل دارای خواص فوق‌العاده و ویژه‌ای هستند. در مقاله خواص عسل چیست به بررسی و معرفی خواص عسل پرداختیم. اکنون در این مقاله به بررسی و معرفی بیزوکس خواهیم پرداخت. با شازده همراه باشید.
موم طبیعی بیزوکس
بیزوکس چیست؟
بیزوکس یک موم طبیعی است که توسط زنبورهای‌عسل از تیره اِیپِس (Apis) تولید می‌شود. این موم توسط هشت غده تولیدکننده موم در قسمت‌های داخلی سپرشکمی زنبورهای کارگر به پولک تبدیل می‌شود، که آن را درون کندو دور می‌ریزند. اندازه این غدد تولید بیزوکس به سن زنبورکارگر بستگی دارد و پس از پروازهای زیاد روزانه، این غدد به تدریج شروع به آتروفی می‌کنند، یعنی ضعیف می‌شوند. کارگران کندو آن پولک‌ها (فلس‌ها) را جمع‌آوری کرده و برای ساخت سلول‌های ذخیره عسل و محافظت از لارو و شفیره‌ها در کندوی عسل استفاده می‌کنند. بیزوکس جدید در ابتدا شیشه‌ای و بی‌رنگ است، پس از جویده شدن توسط زنبورهای کارگر کندو، مات و آلوده به گرده شده، با ترکیب روغن گرده و بره‌موم به تدریج زرد یا قهوه‌ای می‌شود. اندازه این موم در حدود سه میلی‌متر (12/0 اینچ) عرض و 1/0 میلی‌متر (0039/0 اینچ) ضخامت دارند و برای تهیه یک گرم بیزوکس به حدود 1100 عدد از آن نیاز داریم.
از نظر شیمیایی، بیزوکس عمدتاً از استرهای اسیدهای چرب (استر یک ترکیب شیمیایی است که از یک اسید (آلی یا غیر آلی) حاصل می‌شود و در آن حداقل یک گروه –OH (هیدروکسیل) با یک گروه O-alkyl (الکوکسی) جایگزین می‌شود. معمولاً استرها از واکنش جای‌گزینی یک اسید کربوکسیلیک و یک الکل حاصل می‌شوند) و الکل‌های مختلف با زنجیره بلند (الکل‌های چرب یا الکل‌های با زنجیره بلند، معمولاً دارای الکل‌های اولیه با وزن مولکولی بالا و دارای زنجیره مستقیم هستند، اما هم‌چنین می‌توانند از 4–6 کربن تا 22–26، از چربی‌ها و روغن‌های طبیعی گرفته شوند) تشکیل شده است. زنبوران‌کارگر از بیزوکس برای ساخت سلول‌های لانه زنبوری استفاده می‌کنند. برای ترشح آن توسط زنبورهای سازنده موم، دمای محیط کندو باید 33 تا 36 درجه سانتیگراد (91 تا 97 درجه فارنهایت) باشد. میزان عسل مورد استفاده زنبورعسل برای تولید بیزوکس به طور دقیق مشخص نشده است. درکتاب « بیزوکس : تولید، برداشت، فرآوری و فرآورده‌ها» (Beeswax Production, Harvesting, Processing and Products)، نوشته ویلیام کاگشل (William L.Coggshall) و راجر مورس (Rogger A.Mors) که در سایت آمازون در دسترس است، گفته می‌شود که احتمالاً برای ذخیره 22کیلوگرم (49 پوند) عسل از 1کیلوگرم موم بیزوکس استفاده می‌شود.
موارد استفاده بیزوکس
بیزوکس از دوران پیش از تاریخ به‌عنوان اولین پلاستیک، و بعدها به‌عنوان ماده روان‌کننده و ضدآب، در ریخته‌گری با پوشش موم قالب مربوط به فلزات و شیشه، به‌عنوان براق‌کننده چوب و چرم و ساخت شمع، به‌عنوان ماده‌ای اصلی در مواد آرایشی و به‌عنوان ماده هنری در نقاشی انکاستاتیک (نقاشی با موم)، استفاده می‌گردد. بیزوکس خوراکی است، دارای میزان بسیار ناچیزی مواد مسمومیت‌زا مشابه موم‌های گیاهی است و برای استفاده در اکثر کشورها و اتحادیه اروپا با شماره E و کد E901 مورد استفاده قرار گرفته است.
برای ساخت شمع مدت‌ها است که از موم بیزوکس استفاده می‌شود. چون به‌راحتی و تمیز می‌سوزد و این مواد به طور سنتی برای ساخت “شمع عید پاک”، یکی از اعیاد مهم مسیحیان، استفاده می‌شده و کماکان هم استفاده می‌شود. گفته می‌شود که شمع موم بیزوکس نسبت به دیگر شمع‌های مومی برتری دارد، زیرا پرنورتر و طولانی‌تر می‌سوزد، خم نمی‌شود و باعث پاکیزگی هوای اطراف خود می‌شود. بیشتر شمع‌های مورد استفاده در مراسم مذهبی کلیسای کاتولیک و ارتودوکس از جنس موم بیزوکس است. در جراحی استخوان نیز از آن استفاده می‌شود. در مواقع ضروری برای جلوگیری از خون‌ریزی سطح استخوان کاربرد دارد. پولیش‌کفش و پولیش‌مبلمان هر دو می‌توانند از این موم به‌عنوان یک جزء ترکیبی، محلول یا اگر بعضی اوقات با روغن بذرکتان مخلوط شود، استفاده کنند. هم‌چنین برای مدل‌سازی موم‌ها می‌توانند از موم ترکیبی استفاده کنند. یعنی موم را با یک ماده دیگر ترکیب کنند. از موم خالص نیز می‌توان به عنوان موم تخته موج آلی استفاده کرد. از طرفی موم مخلوط با شیره کاج برای اپیلاسیون استفاده می‌شود. هم‌چنین می‌توان از آن برای ساختن رزین کاتلر استفاده کرد، چسبی که برای چسباندن دسته‌ها روی کارد و چنگال استفاده می‌شود. موم بیزوکس قبلاً در ساخت استوانه‌های گرامافون استفاده می‌شد. هنوز هم ممکن است برای مهرکردن حکم رسمی قانونی یا سلطنتی و مدارک دانشگاهی مانند قراردادن حکم تمبر اعطای اعتبار دانشگاه پس از اتمام دوره‌های تحصیلات تکمیلی استفاده شود. موم خالص و سفید شده در تولید موادغذایی، مواد آرایشی و دارویی استفاده می‌شود. سه نوع اصلی از محصولات موم، زرد، سفید و موم خالص هستند. موم زرد محصول خامی است که از لانه زنبور به‌دست می‌آید، موم سفید موم زرد سفید شده یا تصفیه شده و موم خالص زرد است که با الکل فراوری می‌شود. در تهیه غذا، از آن به عنوان پوششی برای پنیر استفاده می‌شود. با آب‌بندی و عایق‌بندی در برابر هوا، از فساد (رشد کپک) محافظت می‌شود. موم بیزوکس ممکن است به‌عنوان یک افزودنی غذایی E901 استفاده شود، در مقادیر کم به عنوان ماده لعاب دهنده عمل می‌کند، که برای جلوگیری از هدررفتن آب و عایق‌بندی استفاده شده، یا برای محافظت از سطح برخی میوه‌ها استفاده می‌شود. در کپسول‌های نرم ژلاتین و روکش‌های قرص نیز ممکن است از موم E901 استفاده شود. بیزوکس هم‌چنین یکی از ترکیبات اصلی آدامس‌های طبیعی است. استفاده از موم در مراقبت از پوست و موادآرایشی رو به افزایش است. یک مطالعه در آلمان نشان داد که موم برتر از کرم‌های محافظ مشابه (معمولاً کرم‌های روغن پایه معدنی) است، اگر طبق قواعد استفاده شود. موم بیزوکس در ترمیم لب، براق کننده لب، کرم‌های دست، ترمیم کننده پوست و مرطوب کننده پوست استفاده می‌شود. در مواد آرایشی نیز مانند سایه چشم، رژگونه و خط چشم مورد استفاده قرار می‌گیرد. موم هم‌چنین ماده مهمی در واکس سبیل و مواد مراقبت کننده مو است که موها را براق و صاف نشان می‌دهد.
بیزوکس باعث بهبود و نرم‌شدن پوست می‌شود و یک ماده ضدباکتری است. این می‌تواند به شما کمک کند تا با بیماری‌هایی مانند آکنه، خشکی پوست، اگزما و علائم کشیدگی پوست مبارزه کنید. موم خام می‌تواند به شما کمک کند مرطوب‌کننده پوست و لوسیون‌های مخصوص مراقبت از پوست خود را که مخصوص شما درست می‌شوند را بسازید. بیزوکس می‌تواند به عنوان یک کرم موثر ضدآفتاب نیز عمل‌کند. استفاده از آن در محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار مفید و لازم است. داشتن مرطوب کننده پوست طبیعی یکی از مسائل مهم برای بانوان خواهدبود. استفاده از لوازم آرایش ممکن است به سلامت پوست آسیب برساند. طبیعی و سالم بودن مواد اولیه این لوازم بسیار حائز اهمیت است. زیرا باعث حفظ سلامت پوست می‌شود. بیزوکس یک مرطوب کننده پوست بسیار قوی است. داشتن چربی مفید برای پوست باعث می‌شود تا به تازگی و شادابی همیشگی پوست کمک شایانی نماید.
در ادامه برای مطالعه بیشتر مطلب شمع طبیعی چیست را مطالعه بفرمایید.
