خواص عسل و ویژگی‌هایی که این ماده طبیعی دارد باعث شده است که عسل طبیعی به یک خوراکی محبوب و همه‌پسند در سراسر دنیا تبدیل شود. عسل اصل یک ماده خوراکی و شیرین بوده که توسط زنبور عسل و برخی از حشرات دیگر تولید می‌شود و در گذشته به انگبین هم معروف بوده است.

تولید عسل
زنبور‌های عسل با جمع‌آوری ترشحات شکری گل‌ها و گیاهان که اصطلاحاً به آن «شهد گل» می‌گوییم این ماده طبیعی را تولید می‌کنند. این حشرات بعد از جمع‌آوری شهد‌ها آن‌ها را به آشیانه خود که ساختاری مومی دارد و به آن کندو می‌گوییم، منتقل می‌کنند. زنبورها با انباشتن شهد‌ها بر روی هم، خنک کردن آن‌ها و تبخیر آب موجود در شهد در نهایت عسل تولید می‌کنند.

امروزه با انجام آزمایش‌های علمی روشن شده است که شیرینی موجود در عسل ناشی از وجود گلوکز، فروکتوز و مونوساکاریدها است. مواد قندی‌ای که نام برده شد، مواد معدنی، آمینواسیدها، آنزیم‌ها و ویتامین‌ها ساختار عسل طبیعی را تشکیل می‌دهند. تا قرن شانزدهم میلادی و تولید شکر، از عسل به عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌شد و شاید این کاربرد در آن زمان نسبت به دیگر خواص عسل برای مردم بیشتر مطرح بوده است.

عسل اصل به دلیل داشتن هیدروژن پراکسید، یک اسیدیته خاص و میزان آب اندک در ساختار خود، در موارد خیلی خاص و مدت زمانی طولانی فاسد می‌شود و همین ویژگی باعث شده است که در طول تاریخ به عنوان ماده‌ای خوراکی و قابل نگهداری در شرایط مختلف شناخته شود و  خاصیت سهولت در حمل‌ونقل نیز مزید بر علت شده است تا عسل در بین مردم آن زمان‌ها محبوب باشد.

رنگ‌های عسل طبیعی
بر خلاف باور عموم که رنگ عسل را طلایی می‌دانند باید اشاره کرد که رنگ عسل طبیعی از سفید روشن تا سیاه متغیر است. برای مثال عسل اقاقیا رنگی سفید و زلال دارد، عسل افرا رنگی لیمویی دارد، عسل اسپرس زرد طلایی بوده و عسل‌هایی که از میوه‌ها تولید می‌شوند، زرد متمایل به قهوه‌ای هستند.

عسل شبدرِ سرخ زرد متمایل به قرمز، عسل زیرفون زرد متمایل به سبز، عسل گل قاصدک به رنگ زرد تیره، عسل نارون قهوه‌ای رنگ، عسل صنوبر سبز تیره تا تونالیته سیاه، عسل آویشن به رنگ قرمز و عسل برگرفته از مرکبات مثل بهار نارنج به رنگ زرد روشن است.

خواص عسل
یکی از اولین خواص عسل و کاربردهای درمانی آن که خیلی مشهور است، درمان سرفه است. رفع سوزش گلو و دهان و رفع سرفه توسط عسل طبیعی خیلی زود رخ می‌دهد. علاوه بر بهبود دادن سرفه و سوزش گلو و دهان، مشکلات تنفسی و عفونت دستگاه تنفسی در کودکان نیز توسط عسل اصل درمان خواهد شد.

اگر پوست سر شما دچار شوره و خارش می‌شود می‌توانید عسلی را که با آب گرم رقیق شده است را طی ۴ هفته به صورت یک روز در میان به پوست سر خود بمالید. با این کار رفع خارش و شوره‌ها و همچنین درمان ضایعات پوستی امکان‌پذیر می‌شود.

مورد دیگری که جزو خاصیت‌های درمانی عسل محسوب می‌شود، رفع علائم تب‌خال است. گذاشتن عسل بر روی تب‌خال باعث می‌شود که مایع ترشح شده از آن خشک شود و همچنین خاصیت ضد میکروب بودن عسل نیز باعث می‌شود جای تب‌خال عفونت نکند.

التیام زخم
در طول تاریخ برای التیام سریع زخم‌ها از عسل استفاده می‌شده است. طبق شواهد پزشکی در اوایل قرن بیستم و قبل از کشف شدن داروی پنی‌سیلین، عسل مهم‌ترین دارو در علم پزشکی برای درمان زخم‌ها بوده است. از جمله خواص عسل خاصیت ضد باکتریایی، ضد میکروبی و ضد قارچی آن است و همین ویژگی‌ها باعث شده است که این ماده از گذشته تا به حال به عنوان دارویی برای درمان زخم‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

ویژگی جالب دیگری که در مورد عسل طبیعی باید به آن اشاره کرد خاصیت ضد آلرژی آن است. بسیاری از افراد سالیانه با آلرژی‌های فصلی درگیر هستند و با تغییر فصل‌ها با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. شیوه درمانی آلرژی با عسل این‌گونه است که باید چند ماه قبل از شروع فصلِ حساسیت، روزانه یک قاشق چای‌خوری عسل محلی که به طبیعی بودن آن اطمینان دارید را بخورید. تاکید بر محلی بودن عسل از آنجا ناشی می‌شود که اگر این عسل از شهد گل‌ها و گیاهان همان منطقه به دست آمده باشد در بدن فرد تولید نوعی پادتن می‌کند. با شروع فصل حساسیت و گرده‌افشانی گیاهان و درختان فردِ مبتلا به آلرژی در بدن خود پادتن حساسیت همان گیاهانی را دارد که در طبیعت در حال گرده‌افشانی هستند.

افزایش توان و انرژی به خصوص برای ورزشکاران خاصیت مفید دیگری است که با مصرف عسل اصل به دست می‌آید. البته باید توجه داشت که یک رژیم غذایی سالم به همراه داشتن خواب کافی در طول شبانه‌روز، باعث خواهد شد که فرد برای فعالیت‌های روزانه با کمبود انرژی مواجه نشود ولی اگر فردی به دنبال افزایش سریع انرژی باشد بهترین توصیه استفاده از عسل به عنوان یک مکمل غذایی فوری و تاثیرگذار است.

درمان آسم
کمک کردن به روند درمان بیماری آسم نیز مورد دیگری است که استفاده از عسل طبیعی را برای بسیاری از افراد در اولویت رژیم غذایی روزانه قرار می‌دهد. عسل با پاک کردن مخاطی که در گلوی بیمار آسمی وجود دارد، به او کمک می‌کند که تنفس بهتری داشته باشد. همچنین عسل مجاری ریه را نیز پاک‌سازی کرده و باعث تسکین در غشای لوله‌های برونش می‌شود. نحوه استفاده از عسل اصل برای بیماران مبتلا به آسم این‌گونه است که باید آب، لیمو، میخک و دارچین را با عسل ترکیب کرده و سپس مخلوط به دست آمده را مصرف کرد.

خواص پوستی و زیبایی عسل اصل
یکی دیگر از خواص عسل خاصیت لایه‌برداری آن از پوست است. استفاده از ماسک عسل و بادام باعث خواهد شد که پوست صورت افراد به صورت طبیعی لایه‌برداری شده و طراوت و شادابی خود را بازیابد. نحوه تهیه کردن این ماسک لایه‌بردار خانگی نیز بدین صورت است که باید شش و نیم قاشق چای‌خوری بادام را له کرد و آن را با سه قاشق چای‌خوری عسل و یک قاشق چای‌خوری روغن زیتون ترکیب کرد. بعد از مخلوط کردن این ترکیبات با هم باید به آرامی آن‌ها را روی پوست صورت ماساژ داد بعد از گذشت زمانی در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه نیز صورت را با آب گرم شستشو داد.

یکی دیگر از کاربردهای عسل طبیعی در زمینه مراقبت از پوست و زیبایی، مرطوب کردن بدن با عسل است. برای این کار نیاز است که ۲ قاشق چای‌خوری روغن گل رز را با ۵ قاشق چای‌خوری عسل و ۲ فنجان بادام له شده ترکیب کرد بعد از این‌که این مواد به خوبی با هم مخلوط شدند با ماساژ دادن آن‌ها روی پوست بدن از خاصیت مرطوب‌کنندگی این ترکیب بهره‌مند شد.

عسل اصل برای مراقبت از موها نیز کاربرد دارد و ساخت مرطوب‌کننده‌ی خانگی با استفاده از این ماده بسیار رایج و پرطرفدار است. شیوه استعمال آن نیز بدین صورت است که یک چهارم فنجان روغن زیتون را با نصف فنجان عسل باید ترکیب کرد و با مخلوط به دست آمده موها را ماساژ داد. بعد از اتمام ماساژ، موها باید با یک حوله پوشانده شده و مدت زمان ۳۰ دقیقه این حالت حفظ شود. بعد از سپری شدن این مدت می‌توان موها را با شامپو آبکشی کرد و خاصیت مرطوب‌کنندگی عسل را بر موها حس کرد.

برخی دیگر از خواص عسل به صورت تیتروار شامل مواردی مثل رفع سنگ کلیه، تسکین دادن دندان درد، بهبود بیمار قلبی، تقویت حافظه، خاصیت چربی‌سوز بودن، کمک به درمان ناتوانی جنسی، کمک به رشد در کودکان، درمان کردن روماتیسم، تقویت کردن لثه‌ها و بهبود بیماری‌های مربوط به گوارش می‌شود.

احتیاط در مصرف عسل
نکته‌ای که باید بدانیم این است که در هر قاشق چای‌خوری عسل حدود ۴ گرم فروکتوز وجود دارد و در واقع می‌توان گفت بیش از نیمی از مواد موجود در ساختار این ماده طبیعی را فروکتوز تشکیل می‌دهد. مهم‌ترین مشکلی که مصرف زیاد فروکتوز می‌تواند برای ما ایجاد کند مقاومت بدن به انسولین است. از آنجایی که فروکتوز علاوه بر عسل در میوه‌ها نیز وجود دارد، باید مراقب باشیم تا میزان دریافتی فروکتوز بدنمان بیش از ۲۵ گرم در روز نباشد. در کنار خواص عسل که شامل موارد زیادی می‌شود باید به این ضرر استفاده بی‌رویه آن نیز اشاره کرد تا از بروز بیماری دیابت جلوگیری کنیم.

همچنین خانم‌های باردار باید بدانند که استفاده بیش از حد از عسل اصل در این دوران می‌تواند قند خون بدن آن‌ها را دچار مشکل کرده و این می‌تواند برای جنین نیز خطرناک باشد. بهتر است که خانم‌های باردار با نظر و مشورت پزشک خود اقدام به مصرف این ماده خوراکی نمایند.

نکاتی در مورد عسل
کودکان زیر دو سال نباید عسل مصرف کنند زیرا این ماده در بدن آن‌ها سموم خطرناکی مثل بوتولیسم تولید می‌کند.

گرم کردن عسل با دمایی بیش از ۶۰ درجه سانتیگراد باعث از بین رفتن خواص درون آن می‌شود.

شکرک زدن عسل طبیعی در طول زمان امری طبیعی است و می‌توان آن را با حرارت دادن آب کرد.

از جمله خواص عسل خاصیت فاسد نشدنی بودن آن است که همین ویژگی باعث شده بود که مصری‌ها در گذشته از عسل برای مومیایی کردن اجساد استفاده کنند.

ابوعلی سینا در کتاب مشهور خود قانون و بقراط بنیان‌گذار طب در یونان باستان نیز به خواص خوراکی و دارویی عسل اصل اشاره کرده‌اند.

هر محیطی که دارای رطوبت بیشتری باشد زنبورهای آن عسل‌های رقیق‌تری تولید می‌کنند و با کم شدن رطوبت محیط عسل تولید شده نیز غلیظ‌تر خواهد شد.

آیا می دانستید از موم زنبور عسل شمع هایی طبیعی ساخته می شود؟‌ برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید محصول می توانید به مقاله « شمع طبیعی چیست و با دیگر شمع‌ها چه تفاوتی دارد؟ » مراجعه فرمایید.